Ümummilli liderin ideyalarını bütün sahələrdə rəhbər tutan və dövrün tələblərinə uyğun gerçəkləşdirən Prezident İlham Əliyev doğma dilimizə, milli adət-ənənələrimizə, qədim mədəniyyətimizə böyük həssaslıqla yanaşır. Bu gün dilimizin inkişafının əsas qarantı da məhz ölkə rəhbərinin özüdür. Millətin milliliyini saxlayan onun ana dilidir. Şübhəsiz ki, musiqi də, ədəbiyyat da, ayrı-ayrı tarixi abidələr də millətin milliliyini təsdiq edir.
İslahat.az "Yeni Gündəm”-ə istinadən xəbər verir ki, bu sözləri açıqlamasında Milli Məclisinin deputatı Ülviyyə Həmzəyeva deyib.
Amma millətin milliliyini ən birinci təsdiq edən onun dilidir.Əgər Azərbaycan dil olmasa, Azərbaycan dilində mahnılar olmaz, musiqi olmaz. Bunların hamısı bir-birinə bağlıdır. Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi yaşaması, möhkəmlənməsi, inkişaf etməsi də bizim ən böyük nailiyyətlərimizdən biridir. Bu təkcə dil məsələsi deyil, bu həm də azərbaycançılıq məsələsidir”
Heydər ƏLİYEV
Ümummilli lider
Xalqımızın böyük oğlu, Ümummilli lideri Heydər Əliyev keçən əsrin
60-cı illərinin sonundan Azərbaycan Respublikasına rəhbərlik etməyə başladığı
ilk vaxtlardan ana dilinə böyük qayğı və diqqət göstərmişdir. Məlum olduğu
kimi, 1970-ci ildə Bakıda Azərbaycan Dövlət Universitetinin 50 illik yubileyi
keçirildi və Heydər Əliyev həmin yubiley tədbirində mövcud qayda-qanunları,
özündən əvvəlki çoxillik ənənələri sındıraraq rus dilində deyil, doğma ana
dilində çıxış etdi.
Respublikanın birinci şəxsi bu cəsarətli addımı ilə həm milli ziyalılarımızın
böyük rəğbətini qazandı, həm də onlara mənəvi dəstək verdi, ruh yüksəkliyi bəxş
etdi,bu məsələnin müsbət həlli üçün geniş üfüqlər açdı. Yenə həmin dövrdə
Heydər Əliyev
Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının qurultayında iştirak edərək doğma ana dilində
çıxışı ilə tədbir iştirakçılarını heyran qoydu. Ulu öndər bununla
kifayətlənməyərək həm də respublikanın bir qrup tanınmış şair və yazıçılarını
qəbul edərək onlarla
apardığı səmimi söhbətlərində ana dili məsələsinə də toxundu və bu yöndə əməli
tədbirlər görülməsinə rəvac verdi. Həmin tədbirlər sırasında Ulu öndərin şəxsi
təşəbbüsü və qətiyyəti, sarsılmaz iradəsi və ciddi səyləri ilə 1978-ci ildə
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının Konstitusiyasına Azərbaycan dilinin
dövlət dili kimi fəaliyyəti haqqında ayrıca maddənin daxil edilməsini xüsusi
olaraq qeyd etmək lazımdır. Bu, Azərbaycan dilinin inkişaf tarixində ən parlaq
səhifələrdən biri kimi yadda qaldı.
Totalitar rejimin hökm sürdüyü, qatı rus millətçiliyi və şovinizminin baş alıb
getdiyi keçmiş Sovetlər Birliyində bu cür ciddi məsələni qoymaq və ona nail olmaq
heç də asan deyildi. Beləliklə, Azərbaycan yerli dilin rəsmi dil statusuna
malik olduğu azsaylı sovet respublikalarından biri idi.
Nəticə etibarı ilə, Azərbaycandilli məktəblərin, maarifin inkişafına da təkan
verdi və bir sıra digər Sovet respublikalarından fərqli olaraq, Azərbaycanda
gəncliyin Ana dilində təhsilinə üstünlük verilməyə başlandı.
Ölkəmiz 1991-ci ildə öz dövlət müstəqilliyinin bərpasına nail olduqdan sonra
Azərbaycan dili öz inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoydu, milli
dövlətçiliyin başlıca rəmzlərindən biri kimi sözün həqiqi mənasında dövlət dili
statusu qazandı. Məhz bu mərhələdə milli dövlətçiliyin mühüm atributu olan ana
dilinin daha da inkişafı və zənginləşməsi, onun müasir elmi tələblər
səviyyəsində geniş və hərtərəfli araşdırılması və beynəlxalq aləmdə tanınması
üçün daha böyük imkanlar yarandı, bu yöndə geniş üfüqlər açıldı və bir sıra
mühüm və sanballı işlərə ilkin imza atıldı. Bu məsələdə Azərbaycan xalqının
Ümummilli lideri, müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu, ana dilimizin gözəl
bilicisi, bənzərsiz mahir natiq Ulu öndər Heydər Əliyevin titanik fəaliyyəti və
misilsiz tarixi xidmətləri mühüm və həlledici rol oynadı. Belə ki, Ulu öndərin
ölkəyə ikinci dəfə rəhbərliyə gəlişi zamanı müstəqil Azərbaycan Respublikasının
1995-ci il noyabrın 12-də referendum yolu ilə qəbul olunmuş Konstitusiyasında
Azərbaycan dili rəsmi dövlət dili kimi təsbit edildi, dövlət dili statusu aldı.
Ümummilli lider Azərbaycan dilinin yaddaş kodunun – Azərbaycan əlifbasının
əbədiyaşarlığını tarixiləşdirmək və dünya dilçilərinə bəyan etmək üçün 9 avqust
2001-ci il tarixli məlum fərmanına əsasən ölkəmizdə Azərbaycan Əlifbası və
Azərbaycan Dili Günü böyük təntənə ilə qeyd olunur. Ulu öndərin Azərbaycan
dilinin inkişafı ilə əlaqədar apardığı islahatlar və imzaladığı fərmanlar
milli-mənəvi dəyərlərin qorunub saxlanmasında, azərbaycançılıq ideyasının
formalaşması yolunda müstəsna əhəmiyyətə malikdir.
Ümummilli liderin ideyalarını bütün sahələrdə rəhbər tutan və dövrün
tələblərinə uyğun gerçəkləşdirən Prezident İlham Əliyev doğma dilimizə, milli
adət-ənənələrimizə, qədim mədəniyyətimizə böyük həssaslıqla yanaşır. Bu gün
dilimizin inkişafının əsas qarantı da məhz ölkə rəhbərinin özüdür.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 70 illik yubileyinə həsr olunmuş yığıncaqdakı
nitqində ölkə Prezidenti Azərbaycan elminin, mədəniyyətinin inkişafı ilə bağlı
məsələlər sırasında ana dilimizə qayğını da ön plana çəkdi: "Əsrlər boyu biz
başqa ölkələrin, imperiyaların tərkibində yaşadığımız, müstəqil olmadığımız
dövrdə milli dəyərlərimizi, ana dilimizi qoruya, saxlaya bilmişik. Azərbaycan
dilinin saflığını qoruya bilmişik”.
Azərbaycan ədəbiyyatını, azərbaycanlı düşüncəsini əks etdirən sanballı
əsərlərin latın qrafikasında yenidən nəşr edilməsi məhz İlham Əliyevin
təşəbbüsü ilə baş tutdu. Prezidentin 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı
"Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi
haqqında” sərəncamı həm də əlifba ilə bağlı problemləri tamamilə həll etdi.
Bunun da nəticəsində kütləvi nəşrlərin latın qrafikasına keçirilməsi baş tutdu.
Dövlət başçısının sonrakı sərəncamlarında isə 150 cildlik "Dünya ədəbiyyatı
kitabxanası”, 100 cildlik "Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası”, 100 cildlik
"Azərbaycan ədəbiyyatı kitabxanası” seriyasından olan yeni nəşrlər respublika
kitabxana şəbəkəsinin latın qrafikalı ədəbiyyat fondunu zənginləşdirdi.
Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi mühüm və uğurlu tədbirlərdən biri də
2004-cü il 13 yanvar tarixində imzaladığı "Azərbaycan milli ensiklopediyasının
nəşri haqqında” sərəncam oldu. Bu sərəncamların nəticəsində qiymətli kitabların
çapı mənəvi xəzinəmizin zənginləşməsində mühüm rol oynadı.
"Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun
istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı” adlı
fundamental sənədin hazırlanıb Azərbaycan Prezidentinin 2013-cü il 9 aprel
tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilməsi də önəmli tarixi hadisədir.
Ulu Öndərin dilimizin qorunması və təbliğ edilməsi ilə bağlı fikirləri onun bu
məsələyə necə həssaslıqla yanaşdığının göstəricisidir :"Əziz həmvətənlər! Öz
ürəyimdən gələn fikirləri bir daha bildirmək istəyirəm ki, hər bir insan üçün
milli mənsubiyyəti onun qürur mənbəyidir.
Həmişə fəxr etmişəm, bu gün də fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam.
Müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyası azərbaycançılıqdır. Hər bir
azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz
azərbaycançılığı – Azərbaycanın dilini, mədəniyyətini, milli, mənəvi
dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq. Azərbaycan dilinin inkişafı
haqqında bizim qəbul etdiyimiz geniş qərar məhz bu məqsədi daşıyır Biz
Azərbaycanın latın əlifbasına keçməsi haqqında qərar qəbul etdik İndi
Azərbaycanda hamı, bütün dövlət orqanları latın əlifbasından istifadə edir. Bu
da bizim milliliyimizi, azərbaycançılığımızı göstərən çox mühüm bir amildir.
Biz bundan sonra da Azərbaycan dilinin inkişaf etdirilməsi üçün səylərimizi
davam etdirəcəyik. Bilirsiniz, hər bir millətin dili onun üçün çox əzizdir.
Bizim üçün Azərbaycan dili, ana dilimiz həddindən artıq əzizdir. Çünki çox
illər ana dilimiz, Azərbaycan dilimiz həyatımızda geniş yer ala bilməmişdir.”
Bu gün Azərbaycan dili müstəqil Azərbaycan dövlətinin dilidir. Ana dilimizin
inkişafı və zənginləşdirilməsi dövlət başçımızın diqqət mərkəzində saxladığı
mühüm məsələlərdəndir. Hər bir azərbaycanlı da, öz növbəsində, vətəndaş borcunu
yerinə yetirərək xalqımızın ən böyük mənəvi sərvəti olan ana dilinə qayğı
göstərməli, onun qorunması və inkişafı üçün əlindən gələni etməlidir. Yalnız bu
yolla bizlərə əmanət edilən dilimizi qoruya və nəsildən-nəslə ötürə bilərik.
Ana dilimiz milli varlığımız və qürur mənbəyimizdir!
İslahat.az