Ümid edirəm bir gün sən də bizə qoşulacaqsan və dünyamız bir olaraq yaşayacaq... (c) John Lennon
İnsanlar ədalət hissinin fotosunu müxtəlif
çərçivələrdə təqdim edir.
Keçmişi tarixin çərçivələrindən kənara çıxartmaq
dünyanı keçmişə deyil, gələcəyə səsləməkdir.
Gələcək isə ədalət ətrafında dünyanı bir olaraq
görür. Fikirlərim
barmaqlar və klaviaturadan ibarət fotodur...
Hadisə...
1991-ci ilin oktyabrından Xocalı şəhəri blokadada idi. Şəhərə aparan bütün
yollar bağlanmışdı.
Bir tək hava nəqliyyatı vardı. İnsanlar sanki dörd divar arasında
məskunlaşmışdı. Həyatları divarların üst hissəsinin açıq qalması ilə zindanı
xatırladırdı. 1992-ci il yanvarın 28-də isə insanlar üçün yaşamağın sonuncu
nəfəs günü oldu. Hava nəqliyyatı bağlandı. Heç bir məlumat yox idi. Sanki şəhər
lal olmuşdu.
SSRİ-nin qalıqları tarixin gələcəyi üçün təhlükəli oyunlar oynayırdı. Və
gələcək gücün hansısa yolla qarşısı alınmalı idi. Qafqazda isə Ermənistan adı
sanki istifadə olunmaq üçün yaradıldı.
Xocalıya coğrafi baxış...
Xocalı şəhərinin coğrafi mövqeyi çox əlverişli olub. Dağlıq Qarabağ muxtar
vilayətinin mərkəzi şəhəri olan Xankəndi şəhərindən 10 km cənub-şərqdə
yerləşir. Qarabağ dağlıq silsiləsinə aiddir. Nəqliyyatda isə əsas rol oynayan
şəhərdir. Belə ki Ağdam-Şuşa və Əsgəran-Xankəndi yollarının üstündə yerləşir.
Qarabağdakı yeganə aeroport Xocalı şəhərindədir.
Xocalı şəhəri əhalinin tarixən məskunlaşdığı şəhərdir. Tarixi abidələr isə
şəhərin qədimliyini yaşadır. Həmçinin tarixi arxitektura abidələri ilə ən
məşhurudur. Bundan başqa heyvandarlıq, əkinçilik, toxuculuq, arıçılıq və
üzümçülük sahələri üzrə Azərbaycanın qabaqcıl şəhərlərindən biridir.
1992-ci ilin yanvar ayının başlanğıcında, ilk olaraq Ermənistan tərəfindən
elektrik enerjiləri kəsilərək Xocalı şəhəri üçün qorxu hissi yaratdı. Xocalı
şəhəri qaranlıq içində idi...
Qarlı mərmi...
Qış fəslinin ən sərt ayı olan fevral ayı idi. Fevral ayının ikinci yarısından
başlayaraq ermənilər Xocalı şəhərini mühasirəyə almağa başladı. Hər gün
topların və ağır texnikanın atəş səsləri müharibənin hər an başlanmasından
xəbər verirdi.
1992-ci il fevralın 25-dən 26-a keçən gecə Xocalı şəhəri ilk olaraq toplar və
tanklardan atəşə məruz qaldı. Uzun davam edən atışmadan sonra erməni piyadaları
hücuma başladı. İnsanlar qaçmağa məcbur oldu. Dörd divarla bağlanmış şəhərin
bir tərəfi açılmışdı. Bu Əsgəran istiqamətinə gedən yol idi. Əsgəran
istiqamətinə qaçan insanlar nə ilə üzləşəcəyindən xəbərsiz idi...
Hiylə...
Bir anlıq canlarını xilas etdiklərini düşünən əhali təhlükə ilə üzləşdi.
Ermənistan ordusu əhalinin qarşısını kəsdi. Əhali gülləbaran edilərək
öldürüldü. Canlarını qurtaran insanlar da vardı. Gecənin ikinci yarısında,
insanlar qarlı aşırımları keçmək məcburiyyəti ilə üz-üzə qalmışdı...
Artıq insanlar taqətdən düşmüşdü. Şaxtalı qışın təsiri insanları ölümlə
hədələyirdi. Sadə ölüm belə insanları qorxutmurdu. Amma işgəncə ilə ölmək insan
həyatının ən alçaldılmış hissəsi idi. Taqətdən düşmüş insanların işgəncələrə
məruz qalaraq öldürülməsi isə hər bir azərbaycanlıya Çingiz Mustafayevin
çəkdiyi videolardan məlumdur.
"Justice for Khojaly”
Məlum qətliamdan sonra 28 fevral 1992-ci ildə jurnalist qrupu 2 vertolyotla
azərbaycanlıların həlak olduğu yerə getdi. Qarlı düzənlik cəsədlərlə dolu idi.
Jurnalist qrupu ermənilərin atəş hücumlarına məruz qaldı və həmin yeri tərk
etməli oldular.
Martın 1-i yerli və xarici jurnalistlərin iştirakı ilə hadisə yerinə yenidən
getdilər. Dəhşətli vəziyyət bir daha yenidən müşahidə olundu. Jurnalist qrupu
hər bir insanın hansı işgəncələrə məruz qalaraq öldürüldüyünü video və
fotoların yaddaşına verərək dünya ictimaiyyətinə çatdırdı. Amma bu gün dünyamız
susur...
Sonda:
26 fevral 1992-ci il Azərbaycan Respublikasının Xocalı şəhərində Ermənistan
tərəfindən soyqırımı törədildi. 613 nəfər insan vəhşicəsinə öldürüldü. Həqiqəti
hər kəs bilir... Susan dünyamıza bir foto ifadə edirəm: Mən Xocalılı
Azərbaycanam!
"Oxu-magiya” kitabı
İslahat.az